تفسیر سوره مبارکه حمد / 1

چرا این سوره را "امّ الکتاب" (اصل و ریشه قرآن) خوانده اند؟

1/ مطالب این سوره مبارکه #فهرستی از معارف و حقایق قرآن و معارف دین است؛ از انواع توحید -توحید ذات و صفات و افعال و عبودیت- (مبدأ شناسی) و معاد (آخرت شناسی) تا هدایت بشریت که هم به نبوت و امامت (راه و راهنماشناسی و مربوط به دنیا) مربوط می شود و هم احکام و اخلاق -که با لسان دعا ایراد شده است-.

2/ از جهت دیگر می توان معارف این سوره مبارکه را به سه بخشِ رابطه خدا با انسان، رابطه انسان با خدا (ایاک نعبد و ایاک نستعین) و رابطه انسانها با یکدیگر (اتصال به نعمت داده شدگان و دوری از مغضوبین و ضالّین) تقسیم کرد. معرفت نسبت به رابطه اول و اصلاح رابطه دوم و سوم راه #هدایت و #سیروسلوک است.

3/ ملاصدرا این سوره را مشتمل بر #هفت درِ بهشت می داند (تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۷۸) :
1. ذکر با تلاوت آیه (بسم الله الرحمن الرحیم ).
2. شکر با آیه کریمه (الحمد لله رب العالمین ).
3. رجاء با قرائت آیه (الرحمن الرحیم ).
4. خوف با ذکر آیه (مالک یوم الدین )
5. اخلاص با گفتن (ایاک نعبد و ایاک نستعین )
6. دعا و تضرع با تلاوت آیه (اهدنا الصراط المستقیم ).
7. اقتدا به ارواح پاک با قرائت آیه (صراط الذین أنعمت علیهم).