خداشناسی راه تهذیب نفس 9
اگر اراده جدی بر تقویت خداشناسی و ایمان به توحید داریم، باید علل ایمان را تقویت کنیم و موانع آن را از نفس خود پاک کنیم.
لذا این امور را می توان در تقویت ایمان موثر دانست :
1️⃣ تحصیل علم :
علم مقدمه ایمان است و ارتقاء شناخت نسبت به متعلقات ایمان (توحید و لوازم آن) اهمیت بسزایی در تقویت ایمان دارد. کسی که درک بهتری از کمال و عظمت الهی، توحید تشریعی و ... داشته باشد، می تواند به ایمان کاملتری دست یابد. معارف بسیار عمیق و دقیقی در زمینه خداشناسی وجود دارد که تحصیل آنها نیازمند سالها تحصیل و تحقیق است.
2️⃣ ذکر علم :
ذکر و تکرار معارف و علوم مانع از غفلت از آنها می شود. علمی که مغفول واقع شود، آنگونه که باید و شاید اثرگذار نخواهد بود. لذا با تکرار و تمرین باید ملکه ای را در خود ایجاد کرد که مانع از غفلت می شود. به عنوان مثال «درک حضور عظمت ذات باری تعالی در تمام مکانها و زمانها» با تکرار و تمرین به ملکه تبدیل می شود.
🔺 ما سالیان سال نگاه توحیدی محض به زندگی و هستی نداشتیم، عظمت الهی را نمی دیدیم، توحید ربوبی و الوهی را نمی شناختیم. ده ها سال ذهن عادت کرده است که کمال استقلالی برای خود و دیگران در نظر بگیرد. این مطلب آنقدر در ذهن ما رسوخ کرده است که خارج کردن آن از ذهن بسیار زمانبر است و نیازمند تمرین و تکرار و تذکر فراوان دارد.
مانند کسی که سالیان سال شخصی را با نام «زید» صدا زده است. وقتی این شخص نامش را عوض کند، با وجود علم به این که این شخص نامش را عوض کرده است، ولی فراموش می کند و او را «زید» صدا می زند. دلیل این اشتباه، غفلت است و حالتی که برای او ملکه شده است. این ملکه را باید با ملکه جدید عوض کرد و این تلاش و عزم می خواهد. اما وقتی ملکه جدید حاصل شد، «رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند».
3️⃣ مبارزه با هواهای نفسانی :
گاهی خواسته های نفسانی با پذیرش حقیقت و نگاه توحیدی در تزاحم است و مانع از تسلیم در برابر حق می شود.
پذیرش توحید محض، یعنی پذیرش این که سالها او و کسانی که با آن ها زندگی می کرده است، در جهل و توهم و خطا بوده اند که علم و قدرت و کمال را برای خود می دیدند و عظمت و احاطه و سلطه مطلق الهی را نمی دیدند. ممکن است از پذیرش این مطلب وحشت داشته باشد و خلاف هوای نفس او باشد.
پذیرش توحید محض یعنی او فقر محض در پیشگاه خداست و هیچ کمالی از خود ندارد. ممکن است کبر و غرور مانع از پذیرش و باور این حقیقت شود که تو هیچ کمالی از خود نداری و تمام قدرت و علم و ... را خدا به تو عنایت کرده است.
🔹 انسانی که هوای نفس نداشته باشد، به راحتی مقابل حق و حقیقت خاضع و خاشع خواهد بود.
📚 ر.ک. علامه مصباح -رحمه الله علیه-، به سوی او، درس نوزدهم و بیستم
#اخلاق
