تفسیر سوره حمد 28

💐 "مالک یوم الدین"

💐 خصائص یوم الدین

«یوم الدین»، مالکیّت و قاهریّت انحصاری ذات اقدس الهی برای همگان ظهور می‌یابد و به برکت این ظهور، آنچه از کمال در خود یافته بود از خدا و برای خدا می بیند و خود را اسم و جلوه کمال او می یابد، همه کمالات را کمال او می یابد و پوچی غیر ذات حقّ آشکار می شود، جلوه هر چه غیر از اوست خاموش خواهد شد، از همه اسباب می‌بُرَد، حجب ظلمانی و نورانی دریده می شود، خود را غرق دریای فقر و نیاز به ذات احدیّت می‌یابد، تمام قدرت و عظمت را در او می بیند، می یابد که همه امور به او باز می گردد،  باطن و غیب هستی جلوه گری می کند، فرمانروایی واحد قهّار به عیان دیده می شود،  عاشق و مجذوب کمالات الهی می گردد، غایت آمال و آرزویش قرب به خداوند می شود، به میزان ظرفیّت و قابلیّت خود به فناء الله خواهد رسید،  توحید را درک کرده و قوس صعودش تکمیل می‌گردد. خداوند که مدبّر و مربّى انسانهاست با برپا کردن قیامت، راه تکامل نهایى انسانها را مى گشاید و با این کار، لطف و رحمت خودش را بر بندگان تکمیل می کند.

🔹 قیامت نه تنها ظرف ظهور مالکیت خداوند، بلکه ظرف ظهور همه اوصاف اوست ؛ چه اوصاف جمالى، مانند ملک و چه اوصاف جلالى، مانند قدوس. در قیامت آشکار مى شود که خداى سبحان همواره قدوس، سلام، مؤمن، مهیمن و... بوده و هست. خداى سبحان در قیامت هم در چهره «ارحم الراحمین» ظهور مى کند و هم در چهره «اشدّ المعاقبین».

🔹 البتّه ممکن است انسانی به درجه‌ای از کمال برسد که در همین دنیا حجاب‌های ظلمانی و نورانی را کنار زده و آنچه در قیامت برای افراد عادی ظاهر می شود، برای او در همین دنیا ظاهر و ثابت شود و حق با مالکیّت خود بر قلب او ظهور کند. کما این که حضرت امیرالمومنین –علیه الصلاه و السلام- فرمود : «لَوْ کُشِفَ‌ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ‌ یَقِیناً» . یا حضرت امام رضا (علیه السلام) در سجده نماز به خدا عرض ‍ مى کرد: در احسانهایى که بر من روا داشتى نه خود نقش داشتم و نه دیگران... و هر نیکى که به من رسید از جانب تو بود: «لک الحمد ان أطعتک و لا حجة لى ان عصیتک و لا صنع لى و لا لغیرى فى احسانک و لا عذر لى ان أساءت، ما أصابنى من حسنة فمنک یا کریم اغفر لمن فى مشارق الاءرض و مغاربها من المؤ منین و المؤ منات».

🔹«کلا لو تعلمون علم الیقینَ لترون الجحیمَ ثم لترونها عین الیقین» (سوره مبارکه تکاثر، آیات شریفه ۵ تا ۷). مشاهده دوزخ براى صاحبان علم الیقین در همین دنیا رخ می دهد. 

🔹 امّا غالب انسان‌ها پس از مرگ آن را مشاهده خواهند کرد. و در دنیا نسبت بهشت و دوزخ و حقیقت هستی، جاهل یا غافلند و به تعبیر قرآنی پرده بر چشم دارند. « لقد کنت فى غفلة من هذا فکشفنا عنک غطاءک فبصرک الیوم حدید» (سوره مبارکه ق، آیه شریفه ۲۲). از این، در غفلت بودی و پرده‌ات را کنار زدیم و دیده‌ات امروز تیزبین است.

🔹 انسان غافل در قیامت افسوس خواهند خورد که «یا حَسْرَتى‌ عَلى‌ ما فَرَّطْتُ فی‌ جَنْبِ اللَّهِ» (سوره مبارکه زمر، آیه شریفه ۵۶). در دنیا نیز مالکیت، قهّاریّت، عزّت و شوکت، جلال و جبروت، جمال و زیبایی، کمال و حقانیّت مخصوص خدا بود و من جاهل به دنبال غیر خدا بودم عمرم را هدر دادم.