دنیای مذموم و دنیای ممدوح

حضرت امیر -علیه الصلاه و السلام- در خطبه ۱۳۳ نهج البلاغه می فرمایند : «الْبَصِیرُ مِنْهَا [الدنیا] مُتَزَوِّدٌ وَ الْأَعْمَى لَهَا مُتَزَوِّد». کسی که اهل بصیرت و فهم باشد، از دنیا توشه بر می دارد و کسی که کوردل باشد و حقیقت را درک نکند، برای دنیا توشه بر می دارد.

همچنین در خطبه ۸۲ نهج البلاغه فرموده اند : «مَنْ‏ أَبْصَرَ بِهَا بَصَّرَتْهُ‏ وَ مَنْ أَبْصَرَ إِلَیْهَا أَعْمَتْه‏»

1. مَنْ أَبْصَرَ إِلَیْهَا أَعْمَتْه : نگاه به خود دنیا و توجه به دنیا بما هی هی. (نگاه استقلالی). اگر هدف و غایت و انگیزه رسیدن به دنیا، مادیات دنیایی و لذات مادی باشد، مورد مذمت است. همین دنیاست که حضرت امیر ع در مورد آن می فرماید «وَ اللَّهِ لَدُنْیَاکُمْ هَذِهِ أَهْوَنُ‏ فِی‏ عَیْنِی‏ مِنْ‏ عِرَاقِ‏ [استخوان‏] خِنْزِیرٍ فِی یَدِ مَجْذُوم». (نهج البلاغه، کلمات قصار، ش۲۳۶).

2. مَنْ‏ أَبْصَرَ بِهَا بَصَّرَتْهُ‏ : نگاه ابزاری به دنیا برای رسیدن به قرب الهی و رضایت ذوات مقدس معصومین -علیهم الصلاه و السلام-. دنیا هدف نیست، وسیله است برای رسیدن به حیات اصلی و جایگاه ابدی. این دنیا ممدوح است.

در نهج البلاغه، شماره ۱۳۱ کلمات قصار چنین آمده است : «إِنَّ الدُّنْیَا دَارُ صِدْقٍ‏ لِمَنْ‏ صَدَقَهَا وَ دَارُ عَافِیَةٍ لِمَنْ فَهِمَ عَنْهَا وَ دَارُ غِنًى لِمَنْ تَزَوَّدَ مِنْهَا وَ دَارُ مَوْعِظَةٍ لِمَنِ اتَّعَظَ بِهَا مَسْجِدُ أَحِبَّاءِ اللَّهِ وَ مُصَلَّى مَلَائِکَةِ اللَّهِ وَ مَهْبِطُ وَحْیِ اللَّهِ وَ مَتْجَرُ أَوْلِیَاءِ اللَّهِ اکْتَسَبُوا فِیهَا الرَّحْمَةَ وَ رَبِحُوا فِیهَا الْجَنَّةَ ...».