تفسیر سوره حمد / 9

#الرحمن #الرحیم
ذکر دو صفت رحمت در «بسم الله الرحمن الرحیم» و -با وجود صفات جمالی و جلالی فراوان الهی-، اهمیت توجه به رحمت الهی را افاده می کند.
نقش الرحمن و الرحیم
«الرحمن» و «الرحیم» بر اساس ظاهر عرفی صفت برای «#الله» است، اما می تواند صفت برای «#اسم» باشد و این مطلب را افاده کند که «اسم الله» دارای صفت «الرحمن» و «الرحیم» است.
امام خمینی -قدس الله روحه القدوسی- می فرماید : «مناسب تر آن است که صفت «اسم» باشند؛ زیرا که آنها [الرحمن و الرحیم] در تحمید [الحمدلله رب العالمین الرحمن الرحیم] صفت الله هستند؛ و بنا بر این از احتمال تکرار مصون می شود. گرچه اگر صفت «الله» باشند نیز توجیه دارد؛ و در تکرار نیز نکته ‏‏‎‏بلاغت هست».
اگر این دو، صفت برای «اسم الله» باشند، شاهد بر این خواهد بود که مراد از «اسم»، اسمای عینی ذاتی یا فعلی است-نه اسم لفظی-. البته اگر صفت برای اسم عینی ذاتی باشند، ظهور و بروز فعلی خواهند یافت و اگر صفت برای اسم عینی فعلی باشند، از اسم عینی ذاتی ناشی شده و ظهور آن کمال ذاتی در مقام فعل هستند. هر آنچه وجود یافته است به رحمت ذاتی الهی و بروز خارجی آن رحمت است.
اگر صفت برای «الله» باشند، اشاره به صفت ذات دارند.
 مراد از الرحمن و الرحیم
هر دو این اوصاف یا به تعبیری «اسم الله» ها اشاره به رحمت دارند. اما دو بحث در مقدمه باید مطرح شود : ۱) حقیقت رحمت چیست. ۲) تفاوت های «الرحمن» و «الرحیم» چیست.