تفسیر سوره حمد 29

💐"مالک یوم الدین"

💐 ارتباط با آیات پیشین

چند مطلب در ارتباط این آیه شریفه با آیات سابق سوره مبارکه حمد قابل ذکر است :

🌟 اوّل :

ابتدای سوره مبارکه و تعبیر «بسم الله» و «الحمدلله» اشاره لطیفی به مبدئیّت الهی دارد. «ربّ العالمین» به نقش ربوبیّت الهی در دنیا و میان مبدأ و معاد می پردازد و «مالک یوم الدین» به منتها و مقصد بودن خداوند تبارک و تعالی اشاره دارد.

🌟 دوّم :

«استعاذه» در ابتدای قرائت قرآن، سیر از خلق به حقّ و تخلیه به عنوان مقدمه تحلیه و مقامات کمالی است. شاید از این رو که مقدمه سلوک است و فی نفسه خروج از رذائل است – نه ورود به فضائل و کمال-، خارج از سوره بوده و تلاوت آن مستحبّ می باشد.

🔹 با توضیحات ارائه شده، روشن شد که «بسم الله الرحمن الرحیم» اشاره به توحید ذاتی و فعلی دارد. «الحمدلله ربّ العالمین * الرحمن الرحیم» با بیانی دیگر توحید فعلی را تذکّر می‌دهد و «مالک یوم الدین» با بیانی دیگر به توحید ذاتی می‌پردازد.

🔺  انسان، به میزانی که به توحید ذاتی و فعلی رسیده باشد، «ایّاک نعبد و ایّاک نستعین» او دارای محتوای حقیقی است و واقعیّت وجودی او را منعکس می‌کند.