توجه به مناشی اراده برای تهذیب نفس
برای شکل گیری اراده، تصمیم و عزم جدی بر انجام اعمال صالح، پاک کردن روح از پلیدی ها و سلوک الی الله، باید به منشأهای اراده توجه ویژه ای داشت، یعنی تصور و تصدیق به فایده.
تصور :
اگر نسبت به امری تصور و ذهنیت وجود نداشته باشد، اراده ای نسبت به انجام آن شکل نمی گیرد.
به عنوان مثال کسی که مستحبات نماز را بلد نیست، اراده ای برای انجام آنها نخواهد داشت.
کسی که با فیلم، کتاب، دوست ناباب، محیط آلوده، شبکه معاند، کانال فاسد و ... فقط گناه و پلیدی را می بیند و می شنود و در ذهن او این امور به تصویر کشیده می شود، به شکل طبیعی گرایش به این امور و اراده این افعال ناشایست را خواهد داشت. در مقابل شخصی که به خاطر ارتباط با قرآن، دعا، افراد صالح، حضور در مجالس اهل بیت ع و مسجد، استفاده از شبکه ها و کانالهای مفید و ... اعمال پاک و اخلاق حسنه را می بیند و می شنود و تصور می کند، زمینه اراده اعمال صالح و دستیابی به اخلاق حسنه را در خود تقویت می کند.
فرق می کند انسان یاد خدا و اهل بیت ع باشد –که زمینه اطاعت الهی را شکل می دهد- یا یاد گناه و دنیا و مادیات. نقش شیاطین انس و جن در فضای حقیقی و مجازی این است که تصورات ما را به سمت امور پلید بکشانند و از یاد خدا و اهل بیت ع، ذکر مرگ و قیامت و توجه به اخلاق حسنه و اعمال صالح دور کنند.
تصدیق به فایده :
از سوی دیگر صرف تصور برای تحقق اراده کافی نیست و تصدیق به فایده نیز لازم است. اگر انسان در معرض دیدن و شنیدن فوائد گناه و دنیا گرایی –مثل خانه خوب و ماشین خوب و مشهور بودن و ...- قرار گیرد، گرایش به گناه و دنیا در او تقویت می شود.
اما اگر در معرض دریافت مطالب مفیدی در فوائد اخلاق حسنه، رفتار صالح، آخرتگرایی، سیروسلوک و ... قرار گیرد، زمینه برای اراده و عزم بر تهذیب نفس را خواهد داشت.
نتیجه آن که برای اصلاح نفس باید توجه ویژه به تصورات و تصدیقات خود داشت و شرایط و زمینه را برای تصور و تصدیق مطالب صحیح و مفید فراهم کرد و شرایط و زمینه دریافت امور منفی و پلید را از خود دور کرد.
آنچه می خوانیم، آنچه می بینیم، آنچه می شنویم، محیطی که در آن قرار دارم، افرادی که با آنها معاشرت داریم، کانال و گروهی که عضو آن هستیم و ... همه و همه نقش مهمی در تهذیب نفس و سیر به سوی خداوند –تبارک و تعالی- دارند.
