مراتب مراقبه نفس

اول درجه #مراقبه اینست که سالک از محرمات اجتناب کرده و تمامی واجبات را اتیان کند و در این دو امر به هیچ وجه من الوجوه مسامحه نورزد.

 دوم درجه آنست که مراقبه را شدید نموده و سعی کند هر چه می کند برای رضای خدا باشد و از اموری که لهو و لعب نامیده می شود اجتناب نماید و چون در این مرتبه اهتمام نمود، برای او تمکن پیدا میشود که دیگر خود را نباخته و این خودداری در او به سر حد ملکه برسد.

 سوم درجه آنست که پروردگار جهان را پیوسته ناظر خود ببیند و کم کم اذعان و اعتراف مینماید که خدای متعال در همه جا حاضر و ناظر و نگران همه مخلوقات است. و این مراقبه در تمام حالات و در همه اوقات باید رعایت شود.

چهارم درجه مرتبه ای است از این عالی تر و کامل تر و آن اینست که خودش خدای را حاضر و ناظر ببیند و به طور اجمال مشاهده جمال الهی نماید. 

📚 علامه طباطبایی، لب اللباب، ص۱۴۴ و ۱۴5.

تفسیر سوره حمد 23

الحمدلله رب العالمین

مراد از العالمین

کلمه «عالمین» جمعِ «عالَم» است. «عالَم» دارای جمع مکسّر «عوالم» نیز می باشد. جمع با «ال» افاده عموم دارد.

معنای عالَم

«عالَم» به مجموعه ای از موجودات مختلف که دارای صفات مشترک و یا زمان و مکان مشترک باشند، اطلاق می شود؛[1] مانند عالم انسان، عالم گیاه، عالم دنیا، عالم آخرت، عالم شرق، عالم آینده، عالم ملکوت و عالم مثال. جمع بستن «عالَم» برای اشاره به تمام این مجموعه هاست. البته با توجّه به معنایی که برای «ربّ» بیان شد، مراد از «عالمین» عوالمی است که سوق تدریجی به سمت کمال برای آنها معقول باشد، یعنی عوالم مرتبط با مادّه.

عالمین به جای عوالم

دلیل استفاده از جمع سالم (العالمین) به جای جمع مکسّر (عوالم) در آیه شریفه دارای دو احتمال است :

1) آیه شریفه تنها ناظر به عالم هایی است که دارای شعور هستند، مانند انسان و جنّ. شاهد این احتمال ادامه سوره مبارکه و آیه شریفه «مالک یوم الدین» است. «جزاء» برای ذوی العقولی مانند انسان و جنّ قابل تصوّر است.

در برخی آیات قرآن کریم مراد از «العالمین» تنها عوالم ذی شعور است، مانند‏ «وَ اصْطَفاکِ عَلى‏ نِساءِ الْعالَمِینَ» (سوره مبارکه آل عمران، آیه شریفه 42) و «لِیَکُونَ لِلْعالَمِینَ نَذِیراً» (سوره مبارکه فرقان، آیه شریفه1).

2) مراد آیه شریفه تمام عوالم ذی شعور و غیر ذی شعور است، اما به دلیل تغلیب و اهمیت عوالم ذی شعور از جمع سالم (العالمین) استفاده شده است. ربوبیّت الهی برای تمام ما سوی الله تدریجی است (ربّ العالمین) و خدای سبحان سوق دهندة تمام این مجموعه ها به سوی کمال مناسبشان می باشد –چه ذی شعور باشند و چه ذی شعور نباشند-. «قُلْ أَ غَیْرَ اللَّهِ أَبْغی‏ رَبًّا وَ هُوَ رَبُّ کُلِّ شَیْ‏ء» (سورة مبارکة انعام، آیه شریفه 164). در برخی آیات الهی، «عالمین» برای تمام عالم ماده استعمال شده است. «قالَ فِرْعَوْنُ وَ ما رَبُّ الْعالَمِینَ قالَ رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَیْنَهُمَا» (سوره مبارکه شعراء، آیات شریفه 23 و 24). همچنین در اخبار وارد شده است : «... رَبُّ اَلْعَالَمِینَ وَ هُمُ اَلْجَمَاعَاتُ مِنْ کُلِّ مَخْلُوقٍ مِنَ اَلْجَمَادَاتِ وَ اَلْحَیَوَانَاتِ وَ أَمَّا اَلْحَیَوَانَاتُ‌ فَهُوَ یَقْلِبُهَا فِی قُدْرَتِهِ وَ یَغْذُوهَا مِنْ رِزْقِهِ وَ یُحَوِّطُهَا بِکَنَفِهِ وَ یُدَبِّرُ کُلاًّ مِنْهَا بِمَصْلَحَتِهِ وَ أَمَّا اَلْجَمَادَاتُ فَهُوَ یُمْسِکُهَا بِقُدْرَتِهِ وَ یُمْسِکُ اَلْمُتَّصِلَ مِنْهَا أَنْ یَتَهَافَتَ‌ وَ یُمْسِکُ اَلْمُتَهَافِتَ مِنْهَا أَنْ یَتَلاَصَقَ وَ یُمْسِکُ اَلسَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى اَلْأَرْضِ إِلاّ بِإِذْنِهِ‌ وَ یُمْسِکُ اَلْأَرْضَ أَنْ تَنْخَسِفَ إِلاَّ بِأَمْرِهِ ...». (عیون اخبار الرضا –علیه الصلاه و السلام-، ج1، ص282 و 283).

البتّه ربوبیّت الهی برای تمام ما سوی الله تدریجی است، لکن هدف اصلی از آن، انسان و هدایت او به سمت کمال است.

 

---

[1] گفته شده ریشه این کلمه از عِلم و به معنای چیزى است که به وسیله آن علم حاصل شود (ما یعلم به). از آن جایی که ما سوی الله همگی نشانة خداوند -تبارک و تعالی- هستند و علم به ذات اقدس اله را به همراه دارند، همگی داخل در «عالَم» هستند. ر.ک. اسرار الصلاه مرحوم ملکی تبریزی، ذیل بحث از تفسیر سوره مبارکه حمد.

اسماعیل بن ابی زیاد مسلم سکونی

📌 بررسی وثاقت و مذهب راوی مهم و اثرگذار «اسماعیل بن ابی زیاد مسلم سکونی»

 

🔹ترجمه

🔹ادلّه وثاقت

🔹ادلّه ضعف

🔹شواهد فساد مذهب

🔹شواهد صحت مذهب

دانلود

تفسیر سوره حمد 22

«الحَمدُللهِ رَبِّ العَالَمِینَ»

ربوبیت تکوینی و ربوبیت تشریعی

ربوبیّت حقّ تعالی بر دو گونه است :

1) ربوبیت تکوینی : ربوبیّت عامّ الهی که تمام موجودات عالم را در بر می گیرد و با پرورش تکوینی، حقیقت مخلوقات را از نقص به کمال لایق خود می رساند. حرکت از مادّه اولی تا جایگاه حیوانیّت، ربوبیت تکوینی الهی است.

2) ربوبیت تشریعی : این ربوبیّت مخصوص انسان است و با ارائه و ارشاد به راه سعادت و خوشبختی محقّق می شود. ارسال کتب و انزال رسل در راستای ربوبیت تشریعی ذات اقدس الهی است.

نطفه انسان تا مرحلة حیوانیّت با سایر حیوانات همسان بوده و مشمول ربوبیت تکوینی الهی بوده است. بعد از منزل حیوانیت، نوبت به ربوبیت تشریعی می رسد و حقّ تعالی با ابلاغ صراط مستقیم، ربوبیت تشریعی را محقّق می سازد. حال انسان دو منزل در پیش دارد که با اختیار بین آنها انتخاب می کند. منزل سعادت و منزل شقاوت.

کسی به منزل سعادت می رسد که با اختیار خود طبق موازین شریعت الهی عمل کرده باشد، توحید تشریعی الهی را باور کرده و به لوازم آن پایبند باشد. خود را تحت تربیت الهی قرار دهد و مسیر زندگی را طبق دستورات حقّ تعالی طیّ کند. چنین کسی در نهایت از عمق وجود تسلیم محض خداوند – تبارک و تعالی- شده و توحید ربوبیّت تشریعی این ذات اقدس را با جان و دل پذیرفته و به تمام مقتضیات آن ملتزم شده است. تمام قلب و به تبع تمام اعضا و جوارح او تحت تربیت حقّ تعالی است، ربوبیّت الهی بر جان او نقش بسته، قلب او حرم الله، دست او ید الله، گوش او سمع الله و چشم او عین الله شده است.[1] قطعا این شخص در عالم قبر در جواب ملائکه که می گویند «من ربّک؟»، زبانش گویاست به این که «الله –جلّ جلاله- ربّی». ‏

 

---

[1] ر.ک. کافی، ج2، ص352.

تحلیل روشمند خیارات، قسمت اول

تحلیل روشمند متون

بخش اول :

مکاسب مرحوم شیخ اعظم، از ابتدای خیارات (قسمت اوّل)

ارائه دقیق فرمایشات مرحوم شیخ اعظم با اشاره به مراحل و روش های ایشان در حل مسائل فقهی

 با هدف : فهم بهتر متن و توانایی بر استخراج روش‌های استنباط مرحوم شیخ

 مناسب برای طلابی که دوره مقدماتی #روش_شناسی_اجتهاد را گذرانده اند.

 توضیح : برای آموزش روشمند فقه سه مرحله تعریف شده است :

۱) روش شناسی اجتهاد.

۲) تحلیل روشمند متون.

3 ) فقه روشمند.

#مکاسب

#تحلیل_روشمند_متون

دانلود 

 

اولویت فعالیت فرهنگی و تبلیغی

💢  از اولویت‌های فعالیت فرهنگی، واکسینه کردن کشور نسبت به #اغتشاش و آشوب است.

فعالیت‌هایی از قبیل :

1⃣    بیان دستاوردهای انقلاب و خدمات مسئولین

2⃣    ایجاد اعتماد بین مردم و ارکان نظام

3⃣    آگاه کردن مردم نسبت به عواقب فاجعه‌بار اقتصادی و فرهنگی و ... اغتشاشات

4⃣    آموزش سواد رسانه

5⃣    امیدآفرینی

6⃣    تقویت حس همبستگی و همدلی ملی

#جهاد_تبئین

خداشناسی راه تهذیب نفس 5

لا اله الا الله

عظمت و اهمیت این ذکر شریف در متن دینی مورد تاکید قرار گرفته است. این ذکر شریف به همراه هم معانی آن - مانند لا اله الا انا یا لا اله الا انت - بیش از 30 بار در قرآن کریم تکرار شده است.

«الله» اشاره به ذات اقدسی دارد که خالق هستی است و حتی مشرکین نیز بر خالقیت او اذعان داشتند. «وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ لَیَقُولُنَّ اللَّهُ». (سوره مبارکه زمر، آیه شریفه 38).

دو بحث در مفاد این کلمه شریف : 1) معنای اله. 2) خبر محذوف لای نفی جنس.

احتمالات در معنای «اله» : 1. معبود. 2. شایسته عبودیت. 3. حقیقت دارای کمال مطلق واجب الوجود.

احتمالات در خبر محذوف : 1. موجود. 2. واجب.

گفته شده معنای لغوی و عرفی «اله» معبود است و خبر محذوف لای نفس جنس، «موجود». پس معنا این است که «معبودی جز الله نیست». (توحید عبودی).

اشکال :

این کلام خلاف واقع است، چرا که معبودهایی در بین مشرکین بوده و هم اکنون هم هست، خورشید و ماه و بت و ... معبود بوده است. (اراکی، اصول فقه، ج1، ص274).

جواب اول (حمل بر مجاز) :

مراد از «اله»، شایسته عبودیت یا حقیقت دارای کمال مطلق و واجب الوجود است.

جواب دوم (بقاء بر معنای حقیقی) :

همان معنای لغوی و عرفی صحیح است و هیچ تناقضی با واقع ندارد.

پرستش ناشی از کمالی است که پرستش کننده در معبود خود می یابد، کمالی از جنس قدرت، حکمت و ... . او به سبب آن قدرت، به سوی معبود می رود. مشرک قدرت را در بت یا خورشید یا ماه می بیند و آنها را می پرستد، در حالی که ضمن بحث از «الحمدلله» بیان شد که آن قدرت، ملکِ خداست و از خدا و برای خداست. غیر او هیچ قدرتی برای خود ندارد. پرستش کننده به خاطر آن قدرت و کمال سراغ معبود خود رفته است و در حقیقت در مقابل کمال آن معبود، کرنش می کند. این کرنش در حقیقت در مقابل قدرت و کمالی است که ملکِ «الله» است. او مالک و صاحب آن کمال است؛ اما او خیال و توهم دارد که در حال کرنش مقابل خدایان دیگر است، مانند کسی که صاحب کتاب را ستایش می کند و تصور می کند زید مولف کتاب است و در حال ستایش اوست، در حالی که «علی» مولف آن کتاب است و مدح او در حقیقت مدح «علی» است.

شخص مشرک نادانی که مقابل مخلوق الهی کرنش می کند، خیال می کند این مخلوق قدرتی و کمالی از خود دارد، در حالی که آن قدرتی که به خاطر آن در حال پرستش و عبودیت است، برای خداست و در واقع کمال الهی را معبود خود قرار داده است، هر چند جهل و نادانی مانع از درک این واقعیت می شود و دچار شرک در عبودیت است. «إِنَّ اللَّهَ لَا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ» (سوره مبارکه نساء، آیه شریفه 48).

از این رو اگر کسی قائل به «الحمدلله» باشد، لازمه اش این است که قائل به «لا اله الا الله» باشد و «ایاک نعبد» بگوید. چون هیچ کس جز او کمال استقلالی ندارد، هیچ کس جز او شایسته عبودیت نیست (معنای مجازی ادعا شده). (ر.ک. امام خمینی، آداب نماز، ص372). 

آثار اخلاقی اعتقاد به این ذکر شریف :

1. توحید عبودی
2. توحید ربوبی
3. توکل
4. عدم امید و دل بستن به غیر خدا
5. عدم ترس از غیر خدا
6. و ... .