نماز و حضور قلب

فریضه نماز برای تمام شرایع بوده است و بیش از صد آیه قرآن در مورد آن نازل شده است و جزو اولین دستورات به حضرت موسی ع و حضرت عیسی بوده است.

در مورد حضرت موسی ع  در سوره مبارکه طه، آیه شریفه 14 آمده است : إِنَّنی‏ أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْنی‏ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْری‏.

و در مورد حضرت عیسی ع در سوره مبارکه مریم، آیه شریفه 31 آمده است : وَ جَعَلَنی‏ مُبارَکاً أَیْنَ ما کُنْتُ وَ أَوْصانی‏ بِالصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ ما دُمْتُ حَیًّا.

«حی علی الفلاح» در اذان به این اشاره دارد که نماز است که انسان را خوشبخت می کند.

«حی علی خیرالعمل» نیز اشاره به این است که بهترین عمل برای تکامل انسان و قرب به خدا و سیروسلوک، نماز است.

اگر راه بهتری برای سعادت و هدایت و تکامل انسان وجود می داشت، خداوند تبارک و تعالی آن راه را به ما معرفی می فرمود. یک نماز کامل و جامع می تواند تاثیر روحی بسیار زیادی بر انسان بگذارد. عدم استفاده از نماز، تباه کردن آن است.

نماز تواضع در برابر خدا و قیام و رکوع و سجود برای نشان دادن تسلیم محض در برابر خدا بودن است. انانیت و غرور انسان را از بین می برد. همه کمالات –علم، قدرت، حیات و ...- برای خدا و از اوست.

افعال و اذکار یک مجموعة کامل در راستای رسیدن به توحید و رفع انانیت انسانی (خیرالعمل) است. گوهر گرانبهای بی بدیل است.

نماز یک ظاهر و کالبدی جسمی دارد که تاثیر حقیقی و کامل برای آن نیست. بلکه نماز بعد باطنی توجه قلبی به فعل و ذکر و ارتباط روحی با خداست. فعل و ذکر را با توجه به جا آورد. این ارتباط روحی است که معراج مومن است و دوری از فحشا و منکر را به همراه دارد.

برای تقویت حضور قلب در نماز این امور سفارش شده است :

1. تمرین ذکر دائمی و توجه همیشگی به حضور ذات باری تعالی.
2. تلاش جهت درک بهتر عظمت الهی و جلال و جبروت این کمال بی نهایت با استفاده از آیات و روایات و علوم فلسفی و عرفانی و تفکر.
3. رسیدن به توحید حبی و عاشق و واله الهی شدن.
4. درک ذلت ما در پیشگاه باری تعالی با استفاده از انسان شناسی روایی و فلسفی.
5. توجه به جایگاه ارزشمند نماز و معارفِ افعال و اذکار آن که در کتب اسرار الصلاه منعکس شده است.
6. انجام مستحبات و نوافل.

تمام فکر و ذکر

اگر تمام فکر و ذکر انسان همه زیبایی ها و نهایت کمالات (خدا) نباشد، به ارزش والای خود ظلم کرده است.

«ظَلَمتُ نفسی»

بی خبری از واقعیت

اگر چشم به #فضای_مجازی داری، از فضای واقعی بی خبری.

و اگر چشم به عالم محسوس داری، از #عالم_معنا بی خبری و خدایِ قادرِ مهربانِ حاضر در همه جا را نمی بینی.

#خداشناسی

#اخلاق

شرح فراز «کمال الانقطاع ....» در مناجات شعبانیه

شاید اوج دعایی که انسان در رابطه اش با خداوند - تبارک و تعالی - می تواند داشته باشد، دعایی است که در مناجات شعبانیه آمده است : « [1] الهِی هَبْ لِی کَمالَ‏ الانْقِطاعِ‏ الَیْکَ، [2] وَ انِرْ أَبْصارَ قُلُوبِنا بِضِیاءِ نَظَرِها الَیْکَ، حَتّى تَخْرِقَ أَبْصارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ، فَتَصِلَ الى‏ مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ وَ [3] تَصِیرَ أَرْواحُنا مُعَلَّقَةً بِعِزِّ قُدْسِک».

شاید این دعا به سه مطلب اشاره دارد : عبودیت، عرفان، عشق. (عبد عارف عاشق).

شرح این فراز در این فایل خدمت شما ارائه می شود : 

دانلود PDF

 

شناخت توحید و صفات الهی راه شناخت اهل بیت ع

اصل شناخت اهل بیت -علیهم الصلاه و السلام- از ارکان دین است (وسائل الشیعه / ج1 / ص13 : «أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ عَلَى الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الْحَجِّ وَ الصَّوْمِ وَ الْوَلَایَة»).و این شناخت، گاهی به امور ظاهری -مثل تاریخ تولد، زمان شهادت و ...- است و گاهی شناخت حقیقت و کمالات روحی این ذوات مقدس- مثل علم، حکمت، صبر، مهربانی، رافت و ... - است. شناخت حقیقت اهل بیت -علیهم الصلاه و السلام- پاکی روح، ارتقای کمال و قرب به ذات باری تعالی را به همراه دارد.

البته شناخت کنه ذات این وجودات مقدس ممکن نیست (مختصر البصائر، ص336 : وَ مِنْ ذَلِکَ مَا رُوِیَ عَنِ النَّبِیِّ ص‏ «یَا عَلِیُّ مَا عَرَفَ اللَّهَ إِلَّا أَنَا وَ أَنْتَ، وَ مَا عَرَفَنِی إِلَّا اللَّهُ وَ أَنْتَ، وَ مَا عَرَفَکَ‏ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَا». همچنین در مناقب ابن شهرآشوب، ج3، ص267 آمده است : قالَ النَّبِیُّ ص‏ یَا عَلِیُّ مَا عَرَفَ اللَّهَ حَقَّ مَعْرِفَتِهِ غَیْرِی وَ غَیْرُکَ وَ مَا عَرَفَکَ حَقَ‏ مَعْرِفَتِکَ غَیْرُ اللَّهِ‏ وَ غَیْرِی‏). -به همان دلیلی که شناخت کنه ذات باری تعالی ممکن نیست ( علم کامل متوقف بر احاطه کامل بر معلوم است و به همین خاطر علم کامل به خداوند -تبارک و تعالی- برای ما محال است).-. «لیس کمثله شیء» (سورة مبارکة شوری،آیة شریفة11) در مورد خداوند -تبارک و تعالی- و «لایقاس بنا احد» (عیون اخبار الرضا ع،ج2،ص66) در مورد وجودات مقدس اهل بیت -علیهم الصلاه و السلام- عظمتهایی است که از قدرت فهم امثال ما خارج است.

اما دستیابی به معرفتِ جایگاه رفیع این ذوات مقدس در حدّ امکان با تحصیل علم و ریاضت نفسانی مقدور است.

مهمترین خصوصیّت این ذوات مقدّس، قرار گرفتن بر قلّة توحید است. «موحّد» به معنی واقعی کلمه بودند و به همین دلیل عبدِ عارفِ عاشقِ خدا بودند. عبدِ محض و کمالِ انقطاعی که به اوج مقدور شناخت ذات باری تعالی نائل شده اند، معرفت به خدا و ایمانی که با گوش و پوستشان عجین گشته «و الایمان مخالط لحمک و دمک کما خالط لحمی و دمی» (فرازی از دعای مبارک ندبه) و چنان عاشقانه زیسته اند که هرگز و حتی لحظه ای خدا را فراموش نکرده اند که «لایشغلهم عن الله شیء طرفة عین ابدا» (حدیث معراج در وصف اولیاء الله، بحارالانوار، ج74، ص24) و «ما رایت شیئا الا و رایت الله قبله» (مفتاح الفلاح، ص368). تمام افعال و سکنات و گفتارشان الهی بوده است، بلکه تمام صفات و ملکاتشان نیز الهی بوده است؛ صبرشان الهی و برای خداست -نه برای منافع دنیوی-، شجاعتشان الهی و برای خداست -نه برای خودنمایی- و ... .

این کمال و فضل برای این ذوات مقدس همراه با مظهریت تمام و کمال اسماء و صفات حسنای الهی بودن است. امام  صادق -علیه الصلاه و السلام- : «نَحْنُ‏ وَ اللَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى‏». الکافی، ج1، ص144. علم الهی، حکمت الهی، قدرت الهی، عزت الهی و ... در وجودات پاک و مطهر معصومین -علیهم الصلاه و السلام- جلوه گری می کند و شناخت اسماء حسنای الهی، ملازم شناخت ذوات مطهّر اهل بیت -علیهم الصلاه و السلام- است.

روشن است که همه کمالات -اصل وجود، علم، قدرت و ... - ملک حقیقی خداوند است («له ما فی السماوات و الارض». سورة مبارکة بقره،آیة شریفة116) و هیچ کس غیر او مالک نیست. ملک حقیقی فقط برای وجود غیر محتاج و بی نیاز مطلق معقول است. حتی وجودات مقدّس معصومین -علیهم الصلاه و السلام- نیز با تمام کمالاتشان مملوک حقیقی خداوند -عزّ و جلّ-هستند و کمالات ایشان افاضه و عنایت ذات باری تعالی است و به همین جهت گفته می شود «الحمد لله»، ستایش ناشی از کمال و خوبی و زیبایی مخصوص اوست.

کمالِ خداوند -تبارک و تعالی- به نحو بی نهایتِ خالقی مخصوص او و به مقدار انتهایِ ممکنِ مخلوقی برای ذوات مقدس معصومین -علیهم الصلاه و السلام- است و به همین جهت الگو و حجت الهی بر بندگان هستند («نحن حجه الله»، الکافی، ج1، ص145).

نتیجه آن که باید حقیقت توحید را - با تمام شقوق و مظاهرش، مثل توحید عبادی، توحید حبی، توحید افعالی و ... - شناخت. با شناخت عمیق تر حقیقت توحید، موحّد واقعی بهتر شناخته خواهد شد. با شناخت بهتر موحّد واقعی، عبودیّتِ عارفانة عاشقانه و مظهریّتِ تمام و کمالِ اسماء و صفاتِ الهی کاملتر درک خواهد شد و معرفت به اهل بیت عصمت و طهارت -علیهم الصلاه و السلام- افزایش خواهد یافت.